Αναφορικά με τη νέα γραμμή της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.

Ποιος ζήτησε λίγη ανάπτυξη ακόμα;

 

Ενώ οι συνθήκες σκληρής λιτότητας έχουν ζώσει ασφυκτικά τους από κάτω οδηγώντας την κοινωνία σε αδιέξοδο, η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. σε συνεννόηση με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (όπως και με τις προηγούμενες), την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, συνεχίζει να χρηματοδοτεί και να υλοποιεί μελέτες για την κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα σε έκταση και προϋπολογισμό έργα των τελευταίων δεκαετιών. Πρόκειται για την τέταρτη γραμμή του μετρό της Αθήνας, σε σχήμα «U» με συνολικό μήκος 33 χλμ. υπόγειων έργων, τριάντα νέους σταθμούς, υπερ-αυτόματους συρμούς τελευταίας τεχνολογίας και αρχικό προϋπολογισμό που ξεπερνά τα τρία δισ. ευρώ. Δικαιολογούν τη σκοπιμότητα του έργου με μελέτες που εκπονήθηκαν πριν από 15 χρόνια υπό τον ιδεολογικό μανδύα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η νέα αυτή γραμμή προβάλλεται σαν κάτι ωφέλιμο για τον κόσμο που θα συνδέει ταχύτατα απομακρυσμένες περιοχές μεταξύ τους. Είναι, λοιπόν, γραφικοί όσοι αντιτίθενται στην κατασκευή της;

Σύμφωνα με τον ανακοινωμένο σχεδιασμό, η γραμμή θα ξεκινά από τον Περισσό, θα διέρχεται από το κέντρο της πόλης και τις γειτονιές γύρω από αυτό (Εξάρχεια, Κυψέλη, Παγκράτι, Ζωγράφου, Γουδή κτλ.) και θα κατευθύνεται προς το Μαρούσι και τη Λυκόβρυση. Ένας άλλος κλάδος από το Παγκράτι θα κατευθύνεται προς το Βύρωνα και την Ηλιούπολη. Προτεραιότητα δίνεται στο κεντρικό τμήμα της γραμμής, από το Γαλάτσι ως το Γουδή, με 14 σταθμούς, σε ασυνήθιστα κοντινές μεταξύ τους αποστάσεις, συχνά σε θέσεις που ήδη εξυπηρετούνται από το μετρό: Άλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Νηαρ Ηστ, Άνω Ιλίσια, Ζωγράφου Γουδή. Ήδη τους τελευταίους μήνες πραγματοποιήθηκαν ερευνητικές γεωτρήσεις σε αρκετές από αυτές τις περιοχές.

Στην Καισαριανή, έναν από τους μικρότερους σε έκταση και πληθυσμό Δήμους που θα διασχίζει η γραμμή, χωροθετούνται δυο στάσεις, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Την ίδια στιγμή, ο κύριος όγκος των Σχολών εντός της Πανεπιστημιούπολης και της Πολυτεχνειούπολης, βρίσκεται εκτός ακτίνας εξυπηρέτησης των σχεδιαζόμενων σταθμών. Όλοι σχεδόν οι σταθμοί έχουν έξοδο σε ζωτικούς κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους αυτών των γειτονιών (πλατεία Αγ. Νικολάου, δημοτικό σχολείο Βενιζέλου, γήπεδο Νηαρ Ηστ, πλατείες Ταπητουργείου, Μεσολογγίου, Γαρδένιας, κτλ.). Στην γύρω περιοχή τους βρίσκονται ελεύθεροι χώροι (Σκοπευτήριο, Πεδίον Άρεως), κτίρια (Ολυμπιακό Γυμναστήριο Γαλατσίου, Βίλα Ζωγράφου) και ολόκληρες γειτονιές (προσφυγικές πολυκατοικίες Αγ. Νικολάου, Εξάρχεια)  που προσφέρονται για «ανταποδοτική εκμετάλλευση» και κατά καιρούς βρεθεί στο στόχαστρο σχεδιασμών «αξιοποίησης» και «αναπλάσεων».

Πίσω απ’ το τυράκι υπάρχει και η φάκα της ανάπτυξης του κατασκευαστικού κεφαλαίου.

Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος καχύποπτος για να αμφισβητεί ότι ένα έργο προϋπολογισμού 3,2 δις (από τα οποία 1,2 δις μόνο για την πρώτη φάση) γίνεται για να εξυπηρετηθούν οι κάτοικοι των γειτονιών μας. Ακόμα και το επιχείρημα της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ότι αυτές οι περιοχές έχουν ανάγκη να εξυπηρετούνται από μέσα μεγαλύτερης μεταφορικής δυνατότητας, οι ίδιοι (ΟΑΣΑ) το διαψεύδουν όταν εδώ και χρόνια έχουν καταργήσει τη δεύτερη γραμμή της Καισαριανής (223), ενώ τώρα περιλαμβάνουν λεωφορεία, όπως το 224 και το 209, στις γραμμές χαμηλής επιβατικής κίνησης (βλ. σχετική ανακοίνωσή τους για «έξυπνες» στάσεις και τουρνικέ)

Όσο δε για την υποτιθέμενη ανακούφιση από την κυκλοφοριακή συμφόρηση, την οποία η αττική οδός έχει φέρει στη πόλη, είναι γνωστό ότι το μετρό ελάχιστα μπορεί να συμβάλει στο βαθμό που δεν περιορίζει το χώρο που χρησιμοποιούν τα ΙΧ. Αντίθετα, λειτουργεί συμπληρωματικά με το ΙΧ, γι’ αυτό συνήθως οι γειτονιές γύρω από τους σταθμούς μετρό επιβαρύνονται ακόμα περισσότερο από τις πρόσθετες ανάγκες σε χώρους στάθμευσης.

Διαφημίζουν ότι η νέα γραμμή θα προσφέρει εξοικονόμηση χρόνου (Γαλάτσι–Κέντρο σε 10΄, Ζωγράφου–Κέντρο σε 5΄) και θα πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες γρήγορης αξιόπιστης μετακίνησης στο Λεκανοπέδιο. Αυτό που δεν λένε είναι ότι η βελτίωση της κινητικότητάς μας, διευκολύνει πάνω απ’ όλα τις επιδιώξεις των αφεντικών για επέκταση του καθεστώτος των σπαστών ωραρίων, της ημιαπασχόλησης και την αύξηση τελικά του απλήρωτου χρόνου εργασίας. Τελικά, θα έχουμε πραγματικά τη δυνατότητα γρήγορης μετακίνησης με ένα μέσο ασφυκτικά ελεγχόμενο όπου κάθε διαδρομή θα κοστίζει πάνω από 1,5 ευρώ ή θα καταλήγουμε να διανύουμε τις αποστάσεις με τα πόδια, μια που και οι «ανταγωνιστικές» λεωφορειακές γραμμές θα καταργηθούν;

Δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αυταπάτη πως το κεφάλαιο δεν έχει μοναδικό στόχο τα κέρδη είτε απ’ την άμεση κερδοφορία είτε απ’ την ωφέλιμη προς αυτό “αξιοποίηση” του χώρου των γειτονιών μας. Συγκεκριμένα, η πρώτη φάση κατασκευής αυτής της γραμμής αφορά γειτονιές κατοικίας με παράδοση σχέσεων – δεσμών στις κοινότητές τους, οι οποίες βρίσκονται κοντά  και μέσα στο κέντρο της πόλης. Η ύπαρξη, όμως, τέτοιων γειτονιών δεν βολεύει καθόλου το πρότυπο της σύγχρονης μητρόπολης (το οποίο ακολουθεί και το νέο ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας) και το μετρό επιταχύνει τη μετάλλαξή τους. Οι γειτονιές γύρω από τους νέους σταθμούς ερημοποιούνται και μεταμορφώνονται σε μητροπολιτικά κέντρα με την πλήρη εμπορευματοποίηση και τη λεηλασία του δημόσιου χώρου με mall, αλλά και την αλλαγή χρήσεων γης και συντελεστή δόμησης με γραφεία πολυεθνικών εταιρειών, μεγάλα ξενοδοχεία και συμπλέγματα ακριβών πολυτελών κατοικιών.

Μια τέτοια ανάπτυξη φιλοδοξεί να προωθήσει και το νέο μετρό, αφού οι άσκοπα κοντινοί μεταξύ τους σταθμοί είναι στοχευμένα τοποθετημένοι κοντά σε ελεύθερους χώρους (όπως πλατείες, άλση, κτλ.). Εκεί, δηλαδή, όπου η δυνατότητα εμπορικής εκμετάλλευσης είναι μεγαλύτερη, εις βάρος των μη εμπορικών κοινόχρηστων χρήσεων της γης. 'Έτσι άλλωστε έχει γίνει και σε πολλές μεγάλες πόλεις του εξωτερικού με τη διαδεδομένη μέθοδο του εξευγενισμού (gentrification) με την οποία καταστρέφονται οι σχέσεις μεταξύ των κατοίκων και ερημώνουν οι γειτονιές, αλλοτριώνοντας τον χαρακτήρα τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η εν λόγω γραμμή διασχίζει γειτονιές όπου υπάρχει έντονη πολιτική και κοινωνική δράση.

Εν τέλει αυτό που φαίνεται είναι ότι αυτός ο σχεδιασμός δεν έρχεται για να καλύψει υπάρχουσες ανάγκες, αλλά για να δημιουργήσει νέες, (με την εισροή εργαζομένων και καταναλωτών στις καινούριες περιοχές διασκεδαστήρια), οι οποίες εξυπηρετούν τη χρηματική τροφοδότηση και κάνουν επικερδή τη λειτουργία του μετρό και των εργολάβων.

Η Πρωτοβουλία Κατοίκων Καισαριανής, λοιπόν, δεν έρχεται απλώς να περιγράψει το πρόβλημα ούτε να κάνει χαρτοπόλεμο. Καλεί τους κατοίκους της γειτονιάς αλλά και τους κατοίκους όλων των γειτονιών οι οποίες επιχειρείται να λεηλατηθούν να μην αποδεχθούν το τυράκι της ανάπτυξης και των δήθεν κοινωφελών έργων, αλλά και να μην πέσουν στη φάκα…

Να παλέψουμε συλλογικά και αδιαμεσολάβητα, όπως πριν 7 χρόνια στον αγώνα ενάντια στην επέκταση της Αττικής οδού, ενάντια στο σχεδιασμό του κεφαλαίου και του κράτους του να ερημώσουν οι γειτονιές μας, ώστε να μη διαλυθεί ο κοινωνικός χώρος των γειτονιών, της ιστορικής μνήμης και των αυτοοργανωμένων αγώνων.